«Τά Εἰσόδια τῆς Θεοτόκου μέσα ἀπό τήν ὑμνολογία τῆς Ἐκκλησίας μας»

τοῦ Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Λήδρας κ.Ἐπιφανίου

«Καρδίας εὐφραινομένης πρόσωπον θάλλει» καὶ «ἐκ τῆς καρδίας ἐκπορεύονται λόγοι». Αὐτὴ ἡ ἐκπόρευσις τῶν λόγων ἄλλους ἀναδεικνύει ποιητές, ἄλλους τραγουδιστές, ἄλλους ἠθοποιούς. Ὑπάρχει καὶ μία μερίδα ἀνθρώπων, οἱ υἱοὶ τοῦ Θεοῦ, τῶν ὁποίων ἡ ἀγαπῶσα καρδία δὲν παύει ἡμέρας καὶ νυκτὸς νὰ ὑμνεῖ τὸν Θεόν.

Ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι ἔχουν καὶ τὸ εἰδικὸ χ ά ρ ι σ μ α τῆς ποίησης, γράφουν ποιήματα στὸν Θεόν, τὰ ὁποῖα ἀποκαλοῦνται ὕμνοι. Γιὰ κάθε γεγονὸς σωτηριολογικό, καταθέτουν τὸν πόνον ἢ τὴν χαρὰν τῆς καρδίας τους. Καὶ αὐτὸ δὲν γίνεται μόνο γιὰ τὸν Θεόν, τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν, ἀλλὰ καὶ γιὰ τοὺς Ἁγίους, ἐξαιρέτως δὲ γιὰ τὴν Παναγίαν Θεοτόκον Μαρίαν. Κάθε μία ἑορτή της εἶναι ἐστεφανωμένη μὲ ὕμνους καὶ ᾠδές, μέσα ἀπὸ τὶς ὁποῖες ὁ ὑμνογράφος θέλει νὰ καταθέσει τὴν χαράν του γιὰ τὸ γεγονὸς ποὺ συμβάλλει στὴν σωτηρίαν μας, τὴν λύπην του γιὰ τὴν ἁμαρτωλότητά του, μὲ βαθιὰ ἱκεσία καὶ μεγάλην ἐκζήτησιν τῆς μεσιτείας τῆς Παναγίας μας γιὰ τὴν σωτηρία του, καὶ τὴν ἀγάπη του πρὸς τὸ πρόσωπόν της. Στὴν πραγματικότητα, ἐκφράζει τὸν καθένα μας ξεχωριστά. Ἔτσι, ξεχύνοντας τὴν καρδίαν του κατὰ τὴν ἑορτὴν τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου, ἀνακράζει: «Σήμερον πιστοὶ χορεύσωμεν, ἐν ψαλμοῖς καὶ ὕμνοις, τῷ Κυρίῳ ἄδοντες» (ἑσπέρια ἑορτῆς Εἰσοδίων). Μᾶς καλεῖ, ὅλους ἐμᾶς ποὺ πιστεύσαμε στὸν Θεό, νὰ μιμηθοῦμε τοὺς πάλαι Ἰσραηλίτες στὴν ἔρημο, καθὼς ἐπίσης καὶ κατὰ τὴν περίοδον τῆς ἱδρύσεως τοῦ κράτους τους τοπικά, ὅταν γιὰ νὰ ἐκφράσουν τὴν εὐχαριστίαν καὶ τὴν εὐγνωμοσύνην τους πρὸς τὸν Θεὸν καὶ νὰ τοῦ ἀπονέμουν τὴν πρέπουσαν τιμήν, χόρευαν καὶ τραγουδοῦσαν καὶ κτυποῦσαν τὰ χέρια τους καὶ τὰ μουσικὰ ὄργανα. Ἐμεῖς ὅμως, ὁ νέος Ἰσραὴλ τῆς Καινῆς Διαθήκης, ἂς χορεύσωμεν πνευματικά, ἐν ψαλμοῖς καὶ ὕμνοις, «ἐν ᾠδαῖς πνευματικαῖς, εὐφημήσωμεν πιστοὶ» (στ΄ ᾠδὴ κανόνος), καὶ ἂς ψάλλωμεν ἄσματα στὸν Κύριον, «τιμῶντες» μαζὶ μὲ Αὐτὸν «καὶ τὴν αὐτοῦ ἡγιασμένην σκηνήν, τὴν ἔμψυχον κιβωτόν, τὴν τὸν ἀχώρητον Λόγον χωρήσασαν» (ἑσπέρια), τὴν Ὑπεραγίαν Θεοτόκον. Οἱ παρομοιώσεις τῆς Παναγίας μᾶς ἀνάγουν στὴν ἐποχὴν τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ὅπου σκιωδῶς προεικονίζονται τὰ «σήμερον» τελούμενα, τὰ ὁποῖα καὶ προανηγγέλθησαν ἀπὸ τοὺς προφῆτες: «Ἀναβόησον Δαυΐδ, τὶς ἡ παροῦσα Ἑορτή, ἣν ἀνύμνησας ποτέ, ἐν τῷ βιβλίῳ τῶν Ψαλμῶν;» (κάθισμα μετὰ τὴν γ΄ ᾠδήν). Καὶ ἀλλοῦ λέγει: «Προφῆτα Ἡσαΐα, προφήτευσον ἡμῖν» (δ΄ ᾠδή). Τὰ κοσμοσωτήρια γεγονότα βρίσκονται διάσπαρτα προφητευμένα στὴν Παλαιὰν Διαθήκην. Τὰ δὲ «σήμερον» τελούμενα ποιὰ εἶναι; Ἡ εἴσοδος, ἡ προσφορὰ καὶ ἡ ἀφιέρωσις τῆς Θεοτόκου Μαριὰμ στὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων, «νῦν ἀπιούσης ἐν Ναῷ τῷ τοῦ Κυρίου» (δ΄ ᾠδή). «Ἡ μόνη ἐν γυναιξὶ, εὐλογημένη Ἁγνή, προσφέρεται τῷ Ναῷ, τῷ νομικῷ κατοικεῖν εἰς τὰ Ἅγια» (ἑσπέρια)· «προσφέρεται γὰρ Θεῷ» (ἑσπέρια) «καὶ εἰσάγουσιν αὐτὴν εἰς τὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων ἱερῶς» (ἑσπέρια). «Ἀνατεθεῖσα ἐν τῷ Ναῷ τοῦ Θεοῦ» (ε΄ ᾠδὴ) «ἀφιεροῦται σήμερον» (δ΄ ᾠδή). Γιὰ ποιὸν λόγον ἑορτάζομεν τὰ Εἰσόδια τῆς Θεοτόκου ἐν τῷ Ναῷ; Διότι «ἤγγικεν ἡ προσδοκία τῶν θλιβομένων… ὅτι ἠνέῳξεν ἡμῖν τὴν οὐρανῶν βασιλείαν» (λιτή)· «διὰ γὰρ σοῦ (Θεοτόκε) τῷ Θεῷ κατηλλάγημεν» (ἑσπέρια). Καθότι εἰσερχομένη εἰς τὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων προετοιμάστηκε, «ὅπως γένηται, τοῦ Δεσπότου τῶν ὅλων, θεῖος θρόνος, καὶ παλάτιον καὶ κλίνη καὶ φωταυγὲς ἐνδιαίτημα» (ἑσπέρια), «Χριστοῦ ὤφθη Μήτηρ, τοῦ παρέχοντος τῷ κόσμῳ τὸ μέγα ἔλεος» (ἀπόστιχα)· καὶ ἔτσι «ἡ Θεοτόκος ἡμῖν ἐπέστη, τῆς σωτηρίας ἡ πρόξενος» (κάθισμα μετὰ τὴν γ΄ ᾠδήν), καὶ «καταλλαγῆς σημεῖον καὶ ἀναπλάσεως» (στ΄ ᾠδή). Μὲ τὴν εἴσοδον τῆς Θεοτόκου στὸν Ναόν, «ὁ τοῦ γράμματος παρέδραμεν, ἐξέλιπε νόμος καθάπερ σκιά, καὶ αἱ τῆς χάριτος ἀκτῖνες ἐπέλαμψαν, ἐν τῷ Ναῷ τοῦ Θεοῦ, εἰσαχθείσης σου, Παρθενομῆτορ Ἄχραντε, εἰσαεὶ εὐλογημένη» (ζ΄ ᾠδή). «Ἐξ ἧς (τῆς Εὔας) ἡ παράβασις προῆλθεν ἡ πάλαι τῷ γένει τῶν βροτῶν, ἐκ ταύτης ἡ ἀνόρθωσις καὶ ἀφθαρσία ἤνθησεν, ἡ Θεοτόκος σήμερον, προσαγομένη ἐν τῷ οἴκῳ Θεοῦ» (γ΄ ᾠδή). Αἰσθανόμενος καὶ γευόμενος ὁ ὑμνογράφος τὶς δωρεὲς καὶ τὶς χάριτες τὶς ὁποῖες ἐπιδαψιλεύει ἡ Κυρία Θεοτόκος, ἀναβοᾶ: «Διανέμοις τῶν χαρισμάτων τὴν σὴν γαλήνην, Θεοτόκε, τῇ ψυχῇ μου, βρύουσα ζωὴν τοῖς σὲ τιμῶσι κατὰ χρέος, Αὐτὴ περιέπουσα καὶ σκέπουσα, καὶ διατηροῦσα βοᾶν σοι· Ὄντως ἀνωτέρα πάντων, ὑπάρχεις Παρθένε ἁγνὴ» (θ΄ ᾠδή). Καὶ αὐτὴν τὴν χαρὰν θέλει νὰ τὴν κοινοποιήσει σὲ ὅλους, καὶ ὅλους νὰ τοὺς κάνει κοινωνοὺς καὶ συγκοινωνοὺς στὰ εὐχαριστήρια ποὺ θέλει νὰ προσφέρει στὴν Παναγία μας: «Δεῦτε πάντες οἱ λαοί, τὴν μόνην ἀμώμητον ἐγκωμιάσωμεν» (λιτή), καὶ «ἅπαντες οὖν χαρμονικῶς, τὸ χαῖρε σὺν τῷ Ἀγγέλῳ ἐκβοήσωμεν τῇ Κεχαριτωμένῃ, τῇ ἀεὶ πρεσβευούσῃ ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν» (ἀπόστιχα).

Ἀπολυτίκιον  ἑορτῆς Εἰσοδίων

Σήμερον τῆς εὐδοκίας Θεοῦ τὸ προοίμιον, καὶ τῆς τῶν ἀνθρώπων σωτηρίας ἡ προκήρυξις ἐν Ναῷ τοῦ Θεοῦ, τρανῶς ἡ Παρθένος δείκνυται, καὶ τὸν Χριστὸν τοῖς πᾶσι προκαταγγέλλεται. Αὐτῇ καὶ ἡμεῖς μεγαλοφώνως βοήσωμεν, Χαῖρε τῆς οἰκονομίας τοῦ Κτίστου ἡ ἐκπλήρωσις.

(Περιοδικό Παράκληση Νοέμβριος- Δεκέμβριος 2014)