Το κήρυγμα της Κυριακής: Κυριακή Α΄ Νηστειών
Του Αρχιμανδρίτου Παϊσίου Λαρεντζάκη
Ιεροκήρυκος της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης
«Ἒρχου καί ἲδε».
Η αγία αυτή ημέρα της πρώτης Κυριακής των Νηστειών είναι ξεχωριστή, διότι παρά το κατανυκτικό κλίμα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, εορτάζει λαμπρά η Ορθοδοξία μας, η αληθινή Εκκλησία του Χριστού. Σήμερα ποιούμε ανάμνηση του κορυφαίου γεγονότος της εκκλησιαστικής μας ιστορίας, της αναστηλώσεως των ιερών εικόνων, το οποίο επισυνέβη το 843 στο Βυζάντιο, χάρις στην αποφασιστική συμβολή της βασιλίσσης αγίας Θεοδώρας.
Ο ευαγγελιστής Ιωάννης περιγράφει τις συναντήσεις του Ιησού Χριστού με δύο από τους μαθητές του, τον Φίλιππο και τον Ναθαναήλ. Όλα τα επί μέρους περιστατικά των συναντήσεων μας δείχνουν ότι οι δύο Ισραηλίτες έγιναν μαθητές και απόστολοι του Χριστού, αφού πρώτα απέκτησαν την εμπειρία της παρουσίας του στον κόσμο μας. Αφού δηλαδή τον γνώρισαν προσωπικά και έλαβαν πείρα για το ποιός είναι.
Ο Φίλιππος γνώριζε πολύ καλά την αγαθή διάθεση του φίλου του Ναθαναήλ. Γνώριζε ότι και εκείνος είχε τον πόθο της λυτρώσεως· την ακλόνητη πίστη σε όσα είχαν προαναγγείλει οι Προφήτες για την έλευση του Λυτρωτή· σίγουρη την ελπίδα ότι δεν θα αργούσε να έρθει ο Χριστός, ο Λυτρωτής του κόσμου και των ανθρώπων. Γνώριζε ακόμη ο Φίλιππος ότι εάν ο Ναθαναήλ ερχόταν σε επικοινωνία και γνωριμία με τον Χριστό θα πίστευε αμέσως σ’ Αυτόν. Για το λόγο αυτό δεν του ανακοινώνει όσα γνώριζε για τον Χριστό και να συζητήσει μαζί του και να του διαλύσει τις τυχόν επιφυλάξεις του, αλλά του λέει «ἒρχου καί ἲδε», για να πεισθείς μόνος σου, ότι αυτός είναι ο Λυτρωτής, ο Υιός του Θεού.
«Ἒρχου καί ἲδε». Πραγματικά εκείνο που μπορεί να εξουδετερώσει προκαταλήψεις, να διαλύσει τυχόν αμφιβολίες, να εμπνεύσει, να θερμάνει και να αναπτύξει ζωντανή και καρποφόρα πίστη προς τον Χριστό είναι η προσωπική γνωριμία μαζί Του. Κάθε καλοπροαίρετος άνθρωπος, που δεν έχει σκληρυνθεί από την απάτη της αμαρτίας, καθένας που με ειλικρίνεια ποθεί την λύτρωση, όταν κατά κάποιο τρόπο γνωρίσει τον Χριστό, θα αισθανθεί την καρδιά του να ελκύεται προς αυτόν, τον νου του να φωτίζεται και την πίστη να γεννάται μέσα του.
Πολλοί είναι οι εχθροί και πολέμιοι του Χριστού, στο διάβα των αιώνων, οι οποίοι είχαν αγαθή διάθεση, μόλις γνώρισαν τον Χριστό μετεβλήθησαν αμέσως. Έγιναν με έργα και λόγια πιστοί μαθητές του και θερμοί κήρυκες του Ευαγγελίου. Από τον Απόστολο Παύλο και μετά η ιστορία του χριστιανισμού είναι γεμάτη από τέτοια παραδείγματα. Σ’ αυτούς μίλησε με πολύ πειστικότητα και τους συγκλόνισε βαθιά, όχι η θεωρητική και με λόγια προβολή της προσωπικότητας του Χριστού, αλλά η προσωπική γνωριμία μαζί του. Εκεί που υπάρχει η προσωπική πείρα, εκεί είναι περιττές οι όποιες θεωρητικές αναλύσεις και αποδείξεις.
«Ἒρχου καί ἲδε». Ο άνθρωπος έρχεται και βλέπει καθαρά, γνωρίζει σαφώς και πείθεται απόλυτα ότι ο σαρκωθείς Υιός και Λόγος του Θεού είναι ως άνθρωπος, ο τέλειος και ιδανικός τύπος. Γιατί σ’ Αυτόν δεν υπάρχει η παραμικρή κηλίδα αμαρτίας, κανένα επισκίασμα ανθρώπινης αδυναμίας, καμία ενοχή. Υπήρξε από την αρχή και παρέμεινε μέχρι το τέλος ο πλήρως και τελείως αναμάρτητος. Ο Προφήτης Ησαΐας τον προανήγγειλε από την ημέρα της γεννήσεώς του ως αγνό και άμωμο νήπιο[1]. Επίσης τον διακήρυξε ως απολύτως αναμάρητον, όταν θα επισφράγιζε τη ζωή του με την λυτρωτική θυσία του πάνω στο Σταυρό. «Αὐτός ἀνομίαν οὐκ ἐποίησεν, οὐδέ εὑρέθη δόλος ἐν τῷ στόματι αὐτοῦ»[2]. Ο ίδιος ο Κύριος με πλήρη συναίσθηση της απόλυτης αναμαρτησίας του έλεγε στους γραμματείς και φαρισαίους, οι οποίοι συνεχώς τον κατασκόπευαν· «τίς ἐξ ὑμῶν ἐλέγχει με περί ἁμαρτίας;»[3].
Στον Χριστό υπάρχει όλος ο πλούτος των αρετών. Η κάθε αρετή στον τέλειο βαθμό και σε ένα άριστο και υπερτέλειο σύνολο ενωμένες μεταξύ τους. Γεμάτος έκσταση ο ιερός υμνογράφος μπροστά στο απαστράπτον μεγαλείο των αρετών του Χριστού υμνολογεί και ψάλλει προς Αυτόν· «ἐκάλυψεν οὐρανούς ἡ ἀρετή σου Χριστέ». Ξεπέρασε κάθε ανθρώπινη αρετή και επεσκίασε και των αγγέλων ακόμη την αγιότητα. Η αγάπη, η στοργή, η ταπείνωση και η πραότητα, η επιείκεια και η συγκατάβαση, η αυταπάρνηση και η αυτοθυσία, η ανεξικακία, η υπομονή και η εγκαρτέρηση μαζί με την πίστη και υπακοή στον ουράνιο Πατέρα, τον ανέδειξαν «ὑπέρ τήν λαμπρότητα τοῦ ἡλίου» φως ηθικής τελειότητας.
Από άπειρη αγάπη προς εμάς τους ανθρώπους επισφράγισε την γεμάτη θυσίες ζωή του με την μεγάλη και φρικτή θυσία πάνω στο Σταυρό. Με βαθειά ταπείνωση έπλυνε τα πόδια των Μαθητών του ζωσμένος το λεντίο. Με συγκινητική πραότητα ρώτησε τον άθλιο εκείνο δούλο· «εἰ κακῶς ἐλάλησα, μαρτύρησον περί τοῦ κακοῦ, εἰ δέ καλῶς, τί μέ δέρεις;». Με πλήρη ανεξικακία, ενώ πονούσε φρικτά πάνω στο Σταυρό του μαρτυρίου, προσευχόταν υπέρ των σταυρωτών του, λέγοντας στον Πατέρα του: «Πάτερ, ἂφες αὐτοῖς· οὐ γάρ οἲδασι τί ποιοῦσι…».
Εκείνος που θα πλησιάσει με απροκατάληπτη και αγαθή διάθεση τον Χριστό, θα τον γνωρίσει ως το υπέρλαμπρο φως του κόσμου. Θα φωτισθεί ο ίδιος από την θεία διδασκαλία του. Θα ακούσει και θα μάθει μεγάλης σημασίας αλήθειες. Θα μάθει, όσο μπορεί να χωρέσει ο ανθρώπινος νους, τι είναι ο άπειρος Θεός, ο δημιουργός και κυβερνήτης των πάντων, ο στοργικός πατέρας των ανθρώπων. Θα μάθει τι είναι ο ίδιος ο άνθρωπος και πόση ανεκτίμητη είναι η αξία της ψυχής, αφού ούτε ολόκληρος ο κόσμος δεν μπορεί να την εξαγοράσει. Θα ακούσει από τον Χριστό αλήθειες για την αιωνιότητα, για τη λατρεία που αρμόζει στο Θεό, για τον τέλειο ηθικό νόμο που πρέπει να ρυθμίζει τη ζωή των ανθρώπων.
Θα πάρει τη χάρη του Χριστού, τις ανεκτίμητες δωρεές των μυστηρίων, την άφεση των αμαρτιών, την αληθινή ειρήνη και χαρά, τον ίδιο τον Χριστό με το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Θα γίνει Χριστοφόρος και Θεοφόρος, σοφός κατά Χριστόν, αγαπημένο τέκνο του Θεού, θεός κατά χάριν, αδελφός και συγκληρονόμος του Χριστού. Θα προγεύεται και θα απολαμβάνει τα αγαθά της αιωνιότητας «ἃ ὀφθαλμός οὐκ εἶδε καί οὖς οὐκ ἢκουσε καί ἐπί καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη, ἃ ἡτοίμασεν ὁ Θεός τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτόν»[4].
Και τότε χαρούμενος και ενθουσιασμένος από την προσωπική του γνωριμία με τον Χριστό, θα ευχαριστεί με όλη του την καρδιά εκείνο, που σαν άλλος Φίλιππος του είπε· «ἒρχου καί ἲδε». Γεμάτος από φως και χάρη Χριστού, γεμάτος από προσωπική πείρα, με ακλόνητη και ζωογόνο πίστη θα ομολογεί και θα διακηρύσσει όπως ο Ναθαναήλ: «Ραββί, σύ εἶ ὁ υἱός τοῦ Θεοῦ», ο λυτρωτής του κόσμου. Αμήν.
[1] Ησ. ζ΄ 15-16.
[2] Ησ. νγ΄ 9.
[3] Ιωάν. η΄ 46.
[4] Α΄ Κορ. β΄9.
Του Αρχιμανδρίτου Παϊσίου Λαρεντζάκη
Ιεροκήρυκος της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης
«Ἒρχου καί ἲδε».
Η αγία αυτή ημέρα της πρώτης Κυριακής των Νηστειών είναι ξεχωριστή, διότι παρά το κατανυκτικό κλίμα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, εορτάζει λαμπρά η Ορθοδοξία μας, η αληθινή Εκκλησία του Χριστού. Σήμερα ποιούμε ανάμνηση του κορυφαίου γεγονότος της εκκλησιαστικής μας ιστορίας, της αναστηλώσεως των ιερών εικόνων, το οποίο επισυνέβη το 843 στο Βυζάντιο, χάρις στην αποφασιστική συμβολή της βασιλίσσης αγίας Θεοδώρας.
Ο ευαγγελιστής Ιωάννης περιγράφει τις συναντήσεις του Ιησού Χριστού με δύο από τους μαθητές του, τον Φίλιππο και τον Ναθαναήλ. Όλα τα επί μέρους περιστατικά των συναντήσεων μας δείχνουν ότι οι δύο Ισραηλίτες έγιναν μαθητές και απόστολοι του Χριστού, αφού πρώτα απέκτησαν την εμπειρία της παρουσίας του στον κόσμο μας. Αφού δηλαδή τον γνώρισαν προσωπικά και έλαβαν πείρα για το ποιός είναι.
Ο Φίλιππος γνώριζε πολύ καλά την αγαθή διάθεση του φίλου του Ναθαναήλ. Γνώριζε ότι και εκείνος είχε τον πόθο της λυτρώσεως· την ακλόνητη πίστη σε όσα είχαν προαναγγείλει οι Προφήτες για την έλευση του Λυτρωτή· σίγουρη την ελπίδα ότι δεν θα αργούσε να έρθει ο Χριστός, ο Λυτρωτής του κόσμου και των ανθρώπων. Γνώριζε ακόμη ο Φίλιππος ότι εάν ο Ναθαναήλ ερχόταν σε επικοινωνία και γνωριμία με τον Χριστό θα πίστευε αμέσως σ’ Αυτόν. Για το λόγο αυτό δεν του ανακοινώνει όσα γνώριζε για τον Χριστό και να συζητήσει μαζί του και να του διαλύσει τις τυχόν επιφυλάξεις του, αλλά του λέει «ἒρχου καί ἲδε», για να πεισθείς μόνος σου, ότι αυτός είναι ο Λυτρωτής, ο Υιός του Θεού.
«Ἒρχου καί ἲδε». Πραγματικά εκείνο που μπορεί να εξουδετερώσει προκαταλήψεις, να διαλύσει τυχόν αμφιβολίες, να εμπνεύσει, να θερμάνει και να αναπτύξει ζωντανή και καρποφόρα πίστη προς τον Χριστό είναι η προσωπική γνωριμία μαζί Του. Κάθε καλοπροαίρετος άνθρωπος, που δεν έχει σκληρυνθεί από την απάτη της αμαρτίας, καθένας που με ειλικρίνεια ποθεί την λύτρωση, όταν κατά κάποιο τρόπο γνωρίσει τον Χριστό, θα αισθανθεί την καρδιά του να ελκύεται προς αυτόν, τον νου του να φωτίζεται και την πίστη να γεννάται μέσα του.
Πολλοί είναι οι εχθροί και πολέμιοι του Χριστού, στο διάβα των αιώνων, οι οποίοι είχαν αγαθή διάθεση, μόλις γνώρισαν τον Χριστό μετεβλήθησαν αμέσως. Έγιναν με έργα και λόγια πιστοί μαθητές του και θερμοί κήρυκες του Ευαγγελίου. Από τον Απόστολο Παύλο και μετά η ιστορία του χριστιανισμού είναι γεμάτη από τέτοια παραδείγματα. Σ’ αυτούς μίλησε με πολύ πειστικότητα και τους συγκλόνισε βαθιά, όχι η θεωρητική και με λόγια προβολή της προσωπικότητας του Χριστού, αλλά η προσωπική γνωριμία μαζί του. Εκεί που υπάρχει η προσωπική πείρα, εκεί είναι περιττές οι όποιες θεωρητικές αναλύσεις και αποδείξεις.
«Ἒρχου καί ἲδε». Ο άνθρωπος έρχεται και βλέπει καθαρά, γνωρίζει σαφώς και πείθεται απόλυτα ότι ο σαρκωθείς Υιός και Λόγος του Θεού είναι ως άνθρωπος, ο τέλειος και ιδανικός τύπος. Γιατί σ’ Αυτόν δεν υπάρχει η παραμικρή κηλίδα αμαρτίας, κανένα επισκίασμα ανθρώπινης αδυναμίας, καμία ενοχή. Υπήρξε από την αρχή και παρέμεινε μέχρι το τέλος ο πλήρως και τελείως αναμάρτητος. Ο Προφήτης Ησαΐας τον προανήγγειλε από την ημέρα της γεννήσεώς του ως αγνό και άμωμο νήπιο[1]. Επίσης τον διακήρυξε ως απολύτως αναμάρητον, όταν θα επισφράγιζε τη ζωή του με την λυτρωτική θυσία του πάνω στο Σταυρό. «Αὐτός ἀνομίαν οὐκ ἐποίησεν, οὐδέ εὑρέθη δόλος ἐν τῷ στόματι αὐτοῦ»[2]. Ο ίδιος ο Κύριος με πλήρη συναίσθηση της απόλυτης αναμαρτησίας του έλεγε στους γραμματείς και φαρισαίους, οι οποίοι συνεχώς τον κατασκόπευαν· «τίς ἐξ ὑμῶν ἐλέγχει με περί ἁμαρτίας;»[3].
Στον Χριστό υπάρχει όλος ο πλούτος των αρετών. Η κάθε αρετή στον τέλειο βαθμό και σε ένα άριστο και υπερτέλειο σύνολο ενωμένες μεταξύ τους. Γεμάτος έκσταση ο ιερός υμνογράφος μπροστά στο απαστράπτον μεγαλείο των αρετών του Χριστού υμνολογεί και ψάλλει προς Αυτόν· «ἐκάλυψεν οὐρανούς ἡ ἀρετή σου Χριστέ». Ξεπέρασε κάθε ανθρώπινη αρετή και επεσκίασε και των αγγέλων ακόμη την αγιότητα. Η αγάπη, η στοργή, η ταπείνωση και η πραότητα, η επιείκεια και η συγκατάβαση, η αυταπάρνηση και η αυτοθυσία, η ανεξικακία, η υπομονή και η εγκαρτέρηση μαζί με την πίστη και υπακοή στον ουράνιο Πατέρα, τον ανέδειξαν «ὑπέρ τήν λαμπρότητα τοῦ ἡλίου» φως ηθικής τελειότητας.
Από άπειρη αγάπη προς εμάς τους ανθρώπους επισφράγισε την γεμάτη θυσίες ζωή του με την μεγάλη και φρικτή θυσία πάνω στο Σταυρό. Με βαθειά ταπείνωση έπλυνε τα πόδια των Μαθητών του ζωσμένος το λεντίο. Με συγκινητική πραότητα ρώτησε τον άθλιο εκείνο δούλο· «εἰ κακῶς ἐλάλησα, μαρτύρησον περί τοῦ κακοῦ, εἰ δέ καλῶς, τί μέ δέρεις;». Με πλήρη ανεξικακία, ενώ πονούσε φρικτά πάνω στο Σταυρό του μαρτυρίου, προσευχόταν υπέρ των σταυρωτών του, λέγοντας στον Πατέρα του: «Πάτερ, ἂφες αὐτοῖς· οὐ γάρ οἲδασι τί ποιοῦσι…».
Εκείνος που θα πλησιάσει με απροκατάληπτη και αγαθή διάθεση τον Χριστό, θα τον γνωρίσει ως το υπέρλαμπρο φως του κόσμου. Θα φωτισθεί ο ίδιος από την θεία διδασκαλία του. Θα ακούσει και θα μάθει μεγάλης σημασίας αλήθειες. Θα μάθει, όσο μπορεί να χωρέσει ο ανθρώπινος νους, τι είναι ο άπειρος Θεός, ο δημιουργός και κυβερνήτης των πάντων, ο στοργικός πατέρας των ανθρώπων. Θα μάθει τι είναι ο ίδιος ο άνθρωπος και πόση ανεκτίμητη είναι η αξία της ψυχής, αφού ούτε ολόκληρος ο κόσμος δεν μπορεί να την εξαγοράσει. Θα ακούσει από τον Χριστό αλήθειες για την αιωνιότητα, για τη λατρεία που αρμόζει στο Θεό, για τον τέλειο ηθικό νόμο που πρέπει να ρυθμίζει τη ζωή των ανθρώπων.
Θα πάρει τη χάρη του Χριστού, τις ανεκτίμητες δωρεές των μυστηρίων, την άφεση των αμαρτιών, την αληθινή ειρήνη και χαρά, τον ίδιο τον Χριστό με το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Θα γίνει Χριστοφόρος και Θεοφόρος, σοφός κατά Χριστόν, αγαπημένο τέκνο του Θεού, θεός κατά χάριν, αδελφός και συγκληρονόμος του Χριστού. Θα προγεύεται και θα απολαμβάνει τα αγαθά της αιωνιότητας «ἃ ὀφθαλμός οὐκ εἶδε καί οὖς οὐκ ἢκουσε καί ἐπί καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη, ἃ ἡτοίμασεν ὁ Θεός τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτόν»[4].
Και τότε χαρούμενος και ενθουσιασμένος από την προσωπική του γνωριμία με τον Χριστό, θα ευχαριστεί με όλη του την καρδιά εκείνο, που σαν άλλος Φίλιππος του είπε· «ἒρχου καί ἲδε». Γεμάτος από φως και χάρη Χριστού, γεμάτος από προσωπική πείρα, με ακλόνητη και ζωογόνο πίστη θα ομολογεί και θα διακηρύσσει όπως ο Ναθαναήλ: «Ραββί, σύ εἶ ὁ υἱός τοῦ Θεοῦ», ο λυτρωτής του κόσμου. Αμήν.
[1] Ησ. ζ΄ 15-16.
[2] Ησ. νγ΄ 9.
[3] Ιωάν. η΄ 46.
[4] Α΄ Κορ. β΄9.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου